Бул чейректе биздин жолугушууларыбыз мугалимдик ишмердүүлүгүңүздө "Түшүндүрүү жана негиздөө" жана "Модельдердин көптүгү" стратегияларын колдонууда сизге колдоо көрсөтүүгө багытталат. Байкоодо төмөнкү аспекттер каралат жана маселенин/мисалдын чыгарылышын талкуулоого өзгөчө көңүл бөлүнөт:
1) Сабактын темасын, максатын белгилөө. Окуучулардын таяныч билимдерин актуалдаштыруу
2) Маселенин берилиши жана чыгарылышы.
3) Окуучуларга манипулятивдик/графикалык моделдерди камсыздоо (тийиштүү учурларда)
4) Маселенин чыгарылышын талкуулоо
5) Моделдөө жана жалпылоо
6) Окуучулардын практикалык иши
7) Сабакты жыйынтыктоо/рефлексия
Бул окутуу элементтери алдыңкы педагогикалык тажрыйбанын бөлүгү болуп саналат жана окуучулардын ар кандай муктаждыктарын канааттандырууга багытталат. Сиздин сабагыңызга байкоо жүргүзүүнүн натыйжаларынын негизинде, кээ бир маселелер боюнча кайтарым байланыш билдиргим келет. Бул кайтарым байланышты сиз менен бирге талкуулайбыз жана сиз аны кийинки сабактарда эске алсаңыз болот. Кайтарым байланыш сиз үчүн пайдалуу болот деп үмүттөнөм.
Китептер
Катышкан окуучулардын 20% дан ашыгы окуу китебин сабакка алып келген жок. Сураныч, студенттериңизге ар дайым өз китептерин ала келишиңизди же окуу китеби бар же жок экендигин үй-бүлөңүз менен текшерип көрүңүз.
Бүгүн сабактын баштапкы этабында сиз сабактын темасын жана максаттарын белгилебегендигиңизди айткым келет. Окуучуларга сабакта эмнени аткаруу жана эмнеге жетишүү керектигин билүү жана аны түшүнүү мүмкүнчүлүгүн берүү абдан маанилүү. Сабактын башында сабактын темасын, максаттарын так жана ачык белгилеӊиз, аларга жетишүү үчүн керектүү болгон билимдерди кайталоо боюнча иштерди жүргүзүңүз. Сабактын бул этабына эң көп дегенде 5-7 мүнөт сарптаңыз, анткени сиздин сабагыӊыз бул темага тийиштүү болгон маселени окуучулардын өз алдынча чыгаруусуна жана аны талкуулоого багытталган, ал эми ишмердүүлүктүн бул түрлөрү көп убакытты талап кылат.
Сиз сабактын темасын жана максаттарын так жана ачык айтып өткөндүгүңүздү белгилегим келет. Аны менен, сиз окуучулардын сабакка болгон кызыгуусун арттырдыңыз. Сиз окуучулардын таяныч билимдерин жана билгичтиктерин актуалдаштырып, аларды учурдагы сабактын мазмуну менен байланыштыргандыгыңызды да белгилей кетүү керек. Бул ишмердүүлүккө сиз болгону 7 мүнөт убактыңызды сарптаганыңыз сабактын калган бөлүгүн өткөрүү үчүн абдан маанилүү болду.
Сабактын максатын билдирүү. Сунуш.
Сиз сабактын максаттарын белгиледиңиз. Сабактын максаттары айтылганда ага жетүүдөгү окуучунун жоопкерчилиги жогорулайт. Ошондой эле, так жана ачык -айкын аныкталган сабактын максаттары мугалимдин көңүлүн окуучунун муктаждыктарына бурат. Ошону менен бирге, максаттар окуучулар үчүн так, түшүнүктүү жана жетүүгө боло тургандай, өлчөнгөндөй, убакыт менен чектелген/байланышкан жана стандарттка/окуу программасына ылайыктуу болушу керек. Кийинки жолу сабактын максатын аныктаганда, бул критерийлерди эстен чыгарбоо керек. Ошондой эле сиз өтүлгөн окуу материалдарын кайталоого да өзгөчө көңүл бөлдүңүз. Ошондуктан сабактын бул этабы абдан кызыктуу болду. Бирок, сиз сабакта өтө көп жана ар түрдүү материалдарды камтыдыңыз. Бул кырдаал окуучулар бүгүнкү сабакка байланыштуу, эң маанилүү нерсеге, билимдерге көңүлүн коюшуна тоскоолдук жаратты. Мындан ары, маселени чыгарууда/жаңы теманы үйрөнүүдө жардам бере турган билим жана көндүмдөрдү эстөөгө мүмкүнчүлүк бериңиз. Мындан тышкары, сиз бул сабакта окуучулардын маселени өз алдынча чыгарышын жана туура жана туура эмес жоопторду талкуулоосун пландаштыргансыз. Ишмердүүлүктүӊ бул түрлөрү көп убакытты талап кылат. Кийинки жолу сабактын бул этабына көп убакыт сарптабаганга аракет кылыңыз, болгону 5-7 мүнөт убакыт бөлүңүз.
Сабактын максатын билдирүү. Сунуш.
Сиз сабактын максаттарын белгиледиңиз. Сабактын максаттары айтылганда ага жетүүдөгү окуучунун жоопкерчилиги жогорулайт. Ошондой эле, так жана ачык -айкын аныкталган сабактын максаттары мугалимдин көңүлүн окуучунун муктаждыктарына бурат. Ошону менен бирге, максаттар окуучулар үчүн так, түшүнүктүү жана жетүүгө боло тургандай, өлчөнгөндөй, убакыт менен чектелген/байланышкан жана стандарттка/окуу программасына ылайыктуу болушу керек. Кийинки жолу сабактын максатын аныктаганда, бул критерийлерди эстен чыгарбоо керек. Сиз окуучулардын таяныч билимдерин жана билгичтиктерин актуалдаштырып, аларды учурдагы сабактын мазмуну менен байланыштыргандыгыңызды да белгилей кетүү керек. Бул ишмердүүлүккө сиз болгону 7 мүнөт убактыңызды сарптаганыңыз сабактын калган бөлүгүн өткөрүү үчүн абдан маанилүү болду.
Сабактын темасын, максаттарын белгилөө. Окуучулардын таяныч билимдерин актуалдаштыруу – Мактоо – Сунуштар.
Сиз сабактын темасын жана максаттарын так айтып өткөндүгүңүздү белгилегим келет. Ошондой эле сиз өтүлгөн окуу материалдарын кайталоого да өзгөчө көңүл бөлдүңүз. Ошондуктан сабактын бул этабы абдан кызыктуу болду. Бирок, сиз сабакта өтө көп жана ар түрдүү материалдарды камтыдыңыз. Бул кырдаал окуучулар бүгүнкү сабакка байланыштуу, эң маанилүү нерсеге, билимдерге көңүлүн коюшуна тоскоолдук жаратты. Мындан ары, маселени чыгарууда/жаңы теманы үйрөнүүдө жардам бере турган билим жана көндүмдөрдү эстөөгө мүмкүнчүлүк бериңиз. Мындан тышкары, сиз бул сабакта окуучулардын маселени өз алдынча чыгарышын жана туура жана туура эмес жоопторду талкуулоосун пландаштыргансыз. Ишмердүүлүктүӊ бул түрлөрү көп убакытты талап кылат. Кийинки жолу сабактын бул этабына көп убакыт сарптабаганга аракет кылыңыз, болгону 5-7 мүнөт убакыт бөлүңүз.
Сабактын максатын билдирүү. Сунуш.
Сиз сабактын темасын жана максаттарын так айтып өткөндүгүӊүздү белгилегим келет. Бирок, сабактын бул этабында сиз сабактын мазмуну менен байланышкан, өтүлгөн материалдарды кайталоого көӊүл бурган жоксуз. Кийинки жолу маселени өз алдынча чыгаруу үчүн таяныч боло турган билимдерди жана билгичтиктерди кайталоону өткөрүӊүз. Ага 5-7 мүнөт убакытты пландаштырыӊыз.
Бүгүн сиз сабагыңызда окуучуларга өз алдынча чыгаруу үчүн маселени камтыбагандыгыңызды белгилегим келет. Окуучуларга маселени жекече же чакан топтордо өз алдынча чыгарууга аракеттенүү мүмкүнчүлүгүн берүү өтө маанилүү. Бул окуучуларга маселе тууралуу ойлонууга жана өзүнүн чыгарылышын түшүндүрүп жана негиздеп берүүгө аракет жасоого убакыт берет. Кийинки жолу маселенин чыгарылышын (жаңы түшүнүктү, эрежени) талкуулоодон жана аны чыгаруунун кадамдарын моделдештирүүдөн мурун, окуучуларга маселенин берилишин түшүндүрүп жана өз алдынча чыгаруу үчүн жетиштүү убакыт берүүнү сунуштайм.
Сиз маселенин берилишин так түшүндүрүп жана окуучуларга аны өз алдынча чыгарууга убакыт бергендигиңизди баса белгилегим келет.
Бүгүн сиз сабагыңызга маселенин берилишин жана чыгарылышын камтыганыӊызды белгилегим келет. Бирок, сиз окуучуларга маселени өз алдынча чыгаруу үчүн убакыт берген жоксуз. Окуучулар аткарган маселенин чыгарылышы туура эмес болсо деле, эч нерсе болбойт. Бул окуучуларга маселе тууралуу ойлонууга жана өзүнүн чыгарылышын түшүндүрүп жана негиздеп берүүгө аракет жасоого убакыт берет. Кийинки жолу маселени чыгарууну талкуулоодон жана талкуулоонун жыйынтыктарын чыгаруудан мурун, окуучуларга маселени өз алдынча чыгаруу үчүн жетиштүү убакыт берүүнү сунуштайм.
Бүгүнкү сабакта манипулятивдик/графикалык моделдерди колдонуу зарыл болгонуна карабастан, сиз сабагыңызга аларды колдонууну кошпогондугуңузду белгилеп кетем. Конкреттүү/графикалык жана абстракттуу моделдердин ортосундагы бул маанилүү көпүрө болбосо, окуучулар математикалык түшүнүктү сезе/ маселени (процедураны, амалды) элестете алышпайт. Окуучулар үчүн көп учурда абстракттуу символдор (мисалы, сандар, арифметикалык амалдардын белгилери, чоӊдуктар жана башкалар) эмнени билдирерин түшүнүү кыйын болот. Сабакта зарылдыкка жараша конкреттүү/графикалык моделдерди колдонууну сунуштайм жана математикалык түшүнүктү түшүнүү жана өздөштүрүү үчүн окуучуларга алар менен иш-аракет аткарууга мүмкүнчүлүк берүү керек.
Бүгүнкү сабакта манипулятивдик/графикалык моделдерди колдонууга зарыл болгон жок. Бирок, конкреттүү/графикалык жана абстракттуу моделдердин ортосундагы бул маанилүү көпүрө болбосо, окуучулар математикалык түшүнүктү сезе/ маселени (процедураны, амалды) элестете алышпайт. Сабакта зарылдыкка жараша конкреттүү/графикалык моделдерди колдонууну сунуштайм жана математикалык түшүнүктү түшүнүү жана өздөштүрүү үчүн окуучуларга алар менен иш-аракет аткарууга мүмкүнчүлүк берүү керек.
Өз алдынча чыгаруу үчүн маселени берген учурда сиз окуучулардын баарына тиешелүү манипулятивдик/графикалык материалдарды колдонууга мүмкүнчүлүк бергендигиңизди жана тапшырманын аткарылышына көз салып тургандыгыңызды белгилегим келет. Конкреттүү / графикалык моделдер окуучуларга математикалык түшүнүктөрдү өздүк тажрыйбасында практика жүзүндө көрүүгө (элестетүүгө) жардам берүү үчүн колдонулат. Ал болсо математикалык түшүнүктү (математикалык касиетти же фактыны) тереӊ түшүнүүгө жардам берет, билим жана билгичтиктер бардык окуучулар тарабынан өздөштүрүлөт.
Белгилей кетүүчү нерсе, сабактын жүрүшүндө Сиз окуучуларга өздөрүнүн жооптору менен бөлүшүүгө мүмкүнчүлүк берип, “Кандай жоопту алдыңар?” деген суроо берип жаттыңыз. Бирок, сиз окуучуларга маселени кантип чыгарышкандыгы боюнча өз варианттарын түшүндүрүүгө мүмкүнчүлүк берген жоксуз. Бул ыкма абдан маанилүү, анткени окуучуларга математиканы түшүнүү боюнча өз жөндөмүнө ишенүүгө мүмкүнчүлүк берет. Кийинки жолу сиз жооп берген окуучудан ал маселени кантип чыгарганын түшүндүрүүнү сурансаңыз болот жана окуучу бул жоопко кантип келгендигин түшүндүрүүсүн уга аласызбы, ошого көңүл буруп көрүңүз.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Ошол эле учурда сиз алардын жоопторун, маселени кантип чыгаргандыгы жөнүндө түшүндүрмөнү кунт коюп угуп турдуңуз. Кийинки маселеге тиешелүү айтсак, мындан да мыкты жетишкендиктерге жетишүүгө аракет жасаңыз. “Жоопту кантип алдыңар?” деген суроого кошумча, “Кантип билдиңер?” же “Эмне үчүн мындай жол менен чыгардыңар?” деген суроону бериңиз. Бул суроолор өтө маанилүү, анткени аларга жооп берүүгө мүмкүнчүлүк түзүү, окуучулардын өз алдынча ой жүгүртө билүү жөндөмүн өнүктүрөт, өз ойлорун билдирүүгө, өз кадамдарын негиздөөгө көмөктөшөт.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Ошол эле учурда сиз “үн чыгарып ойлонуп көр” аракетин колдонуу менен, окуучунун түшүндүрмөсүн моделдештирдиңиз, б.а. маселени үн чыгарып чыгаруунун үстүндө иштеп, маселени чыгаруунун жол-жобосун окуучунун ордуна сүрөттөп бердиңиз; Бул иштин абдан маанилүү ыкмасы болду. Кийинки жолу окуучуну чыгарылышын өз алдынча түшүндүрүүгө багыттоого жана анын жообун кунт коюп укканга аракет кылыңыз.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Алардын жоопторун жана түшүндүрмөлөрүн кунт коюп уктуңуз. Бирок сиздин окуучулар мындай маселелердин чыгарылышы менен кездешкен, ошондуктан алар өзүнүн маселени чыгаруудагы ой жүгүртүүсүн абдан жакшы айтып беришти. Кийинки жолу окуучулар тааныш эмес маселени (жаңы темадан же татаалыраак тапшырма) сунуштап, аны чыгарууга убакыт бериңиз жана окуучулар жоопторун кантип алгандыгын түшүндүрүп берүүсүн сураныңыз. Андан соң окуучулардын түшүндүрмөлөрүн/ой жүгүртүүлөрүн угуңуз. Сураныч!Бул ыкма өтө маанилүү, анткени жаңы маселенин чыгарылышын өз алдынча табууга жана өздөрүнүн жообун түшүндүрүүгө мүмкүнчүлүк берет.
Мыкты иш!!! Сиз окуучуларга өздөрүнүн ой-өжүгүртүүсүн айтууга жана өздөрүнүн чыгарылыштарын негиздөөгө мүмкүндүк бердиңиз. Сиз бул жаңы стратегияны абдан жакшы колдонуп жатасыз. Кийинки көнүгүүдө, окуучулардын бири туура жооп берип, өзүнүн чыгарылышын түшүндүрүп жана негиздеп бергенден кийин, сиз башка окуучулардан маселени чыгарууда колдонгон башка ыкма туурасында айтып берүүнү жана өздөрүнүн ой жүгүртүүсүн негиздөөнү сураныңыз.
Мыкты иш!!! Сиз окуучуларга маселени чыгаруунун кадамдарын айтууга мүмкүндүк бердиңиз. Андан кийин сиз өздөрүнүн чыгарылыштарын негиздөөгө мүмкүнчүлүк бердиңиз, бирок окуучу аргументтерди келтире алган жок. Сиз дагы бир жолу аракет кылып көрүңүз. Кийинки көнүгүүдө, окуучулардын бири туура жооп берип жана жоопту кантип тапканын айтып бергенден кийин, ал өзүнүн иш-аракеттерин негиздей алышы үчүн, багыттоочу суроолорду бериңиз. Мисалы, башында сен эмне кылдың? Эмне үчүн сен мындай кылдың? Же, башында, сиз “үн чыгарып негизде” ыкмасын колдонуп, окуучунун ой жүгүртүүсүнүн жүрүшүн моделдештирсеңиз болот, андан кийин маселенин чыгарылышын негиздөөгө багыттаңыз .
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Ошол эле учурда сиз “үн чыгарып ойлонуп көр” аракетин колдонуу менен, окуучунун түшүндүрмөсүн моделдештирдиңиз, б.а. маселени үн чыгарып чыгаруунун үстүндө иштеп, маселени чыгаруунун жол-жобосун окуучунун ордуна сүрөттөп бердиңиз; Бул иштин абдан маанилүү ыкмасы болду. Кийинки жолу окуучуну чыгарылышын өз алдынча түшүндүрүүгө багыттоого жана анын жообун кунт коюп укканга аракет кылыңыз. Ошону менен бирге, ал өзүнүн иш-аракеттерин негиздей алышы үчүн, багыттоочу суроолорду бериңиз. Мисалы, башында сен эмне кылдың? Эмне үчүн сен мындай кылдың?
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Алардын жоопторун жана түшүндүрмөлөрүн кунт коюп уктуңуз. Бирок сиздин окуучулар мындай маселелердин чыгарылышы менен кездешкен, ошондуктан алар өзүнүн маселени чыгаруудагы ой жүгүртүүсүн абдан жакшы айтып беришти. Кийинки жолу окуучулар тааныш эмес маселени (жаңы темадан же татаалыраак тапшырма) сунуштап, аны чыгарууга убакыт бериңиз жана окуучулар жоопторун кантип алгандыгын түшүндүрүп берүүсүн сураныңыз. Андан соң окуучулардын түшүндүрмөлөрүн/ой жүгүртүүлөрүн угуңуз. Ошону менен бирге, ал өзүнүн иш-аракеттерин негиздей алышы үчүн, багыттоочу суроолорду бериңиз. Мисалы, башында сен эмне кылдың? Эмне үчүн сен мындай кылдың? Сураныч!
Бүгүнкү сабакта сиз маселенин чыгарылышын талкуулоо жүргүзгөндүңүздү, маселени чыгаруунун кадамдарын айтууга мүмкүндүк бердиңиз. Андан кийин сиз өздөрүнүн чыгарылыштарын негиздөөгө шарт түздүңүз. Окуучуларга маселени чыгаруунун башка жолу менен бөлүшүүгө жана аны түшүндүрүүгө мүмкүнчүлүк бергендигиңизди белгилегим келет. Сиз сабакта бул стратегияны натыйжалуу колдондуңуз. Окуучулар менен ой жүгүртүүнүн кийинки деңгээлине өтөлү. Кийинки жолу окуучулар менен алынган бардык жоопторду талкуулоого аракет кылыңыз. Жооп туура же туура эмес болушуна эмне себеп болгонун талкуулаңыздар. Туура чыгарылыштардын бир нече варианттарынын айланасында талкуулоо ыкмалардын кайсынысы эң рационалдуу экенин аныктоого мүмкүндүк берет. Ал эми туура эмес жоопту талкуулоо туура эмес чыгарылыштардын себептерин аныктоого жана катаны оңдоого шарт түзөт.
Бүгүнкү сабакта сиз маселенин чыгарылышын талкуулоо жүргүзгөндүгүңүздү, маселени чыгаруунун кадамдарын айтууга мүмкүндүк бергендиңизди белгилейин. Андан кийин сиз өздөрүнүн чыгарылыштарын негиздөөгө шарт түздүңүз. Окуучуларга суроо берип, маселени чыгаруунун башка ыкмасы менен бөлүшүүгө мүмкүнчүлүк бергендигиңизди дагы белгилегим келет. Окуучулар маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштай алышпаса, кабатыр болбоңуз. Кийинки сабакта маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштап жана окуучулардан аларды баалоону суранып көрсөңүз болот. Же туура эмес жоопту талкуулоо аркылуу каталардын себептерин жана маселени чыгаруунун башка ыкмаларын да аныктоого шарт түзүңүз.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Ошол эле учурда сиз “үн чыгарып ойлонуп көр” аракетин колдонуу менен, окуучунун түшүндүрмөсүн моделдештирдиңиз, б.а. маселени үн чыгарып чыгаруунун үстүндө иштеп, маселени чыгаруунун жол-жобосун окуучунун ордуна сүрөттөп бердиңиз; Бул иштин абдан маанилүү ыкмасы болду. Кийинки жолу окуучуну чыгарылышын өз алдынча түшүндүрүүгө багыттоого жана анын жообун кунт коюп укканга аракет кылыңыз. Ошону менен бирге, ал өзүнүн чыгарылышын негиздей алышы үчүн, багыттоочу суроолорду бериңиз. Мисалы, башында сен эмне кылдың? Эмне үчүн сен мындай кылдың? Окуучулар маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштай алышпаса, кабатыр болбоңуз. Кийинки сабакта маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштап жана окуучулардан аларды баалоону суранып көрсөңүз болот.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүп, бул жоопту кантип алышкандыгын түшүндүрүп берүүсүн сурангандыгыңызды баса белгилегим келет. Алардын жоопторун жана түшүндүрмөлөрүн кунт коюп уктуңуз. Бирок сиздин окуучулар мындай маселелердин чыгарылышы менен кездешкен, ошондуктан алар өзүнүн маселени чыгаруудагы ой жүгүртүүсүн абдан жакшы айтып беришти. Кийинки жолу окуучулар тааныш эмес маселени (жаңы темадан же татаалыраак тапшырма) сунуштап, аны чыгарууга убакыт бериңиз жана окуучулар жоопторун кантип алгандыгын түшүндүрүп берүүсүн сураныңыз. Андан соң окуучулардын түшүндүрмөлөрүн/ой жүгүртүүлөрүн угуңуз. Ошону менен бирге, ал өзүнүн чыгарылышын негиздей алышы үчүн, багыттоочу суроолорду бериңиз. Мисалы, башында сен эмне кылдың? Эмне үчүн сен мындай кылдың? Сураныч! Бул ыкма абдан маанилүү, анткени ал өз алдынча жаңы маселенин чыгаруу жолун табууга жана чыгарылышты түшүндүрүүгө мүмкүнчүлүк берет. Окуучулар маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштай алышпаса, кабатыр болбоңуз. Кийинки сабакта маселени чыгаруунун башка ыкмаларын сунуштап жана окуучулардан аларды баалоону суранып көрсөңүз болот.
Сиз окуучуларды өз жоопторун түшүндүрүүгө жана негиздөөгө багыттоо үчүн, туура жоопторду да, туура эмес жоопторду да талкуулагандыгыңызды өзгөчө белгилегим келет. Сиз окуучуларга маселени чыгарылышынын башка варианттарын түшүндүрүп жана негиздеп берүүгө мүмкүнчүлүк түздүңүз. Окуучуларга маселени чыгаруунун бир нече варианттарын баалоого жана туура эмес жооптун себебин табууга жана аны оңдоо үчүн эмне кылуу керектигин аныктоого түрткү бердиңиз. Сабакта кызыктуу математикалык дискуссия болду. Мыкты сабак! Мен кошумчалай ала турган бир гана сунуш — бул окуучулардын түшүндүрмөлөрүн пайдаланып, чыгарылышты моделдештирүү жана түшүндүрүү аракетин көрүү. Бул окуучуларды дагы көбүрөөк кызыктырууга жардам берет.
Мыкты иш!!! Сиз окуучуларга өзүнүн ой жүгүртүүлөрүн айтууга жана өз чыгарылыштарын негиздөөгө мүмкүндүк бердиңиз. Сиз окуучуларга маселени чыгарылышынын башка варианттарын түшүндүрүп жана негиздеп берүүгө мүмкүнчүлүк түздүңүз. Сиз бул жаңы стратегияны абдан жакшы колдонуп жатасыз. Кийинки көнүгүүдө бир окуучу туура жооп берип, өзүнүн жообун түшүндүрүп жана негиздегенден кийин, туура эмес жооптор менен иштеп көрсөңүз болот. Эгер окуучу катаны түшүндүрүп бере албаса, анда сиз “Тапшырманы аткарууда эмне туура эмес болуп жатат?”, “Катанын себеби эмнеде?”, “Сиз мындай жоопту кантип алдыңыз?” деген суроолордун жардамы менен ага көмөк көрсөтө аласыз. Туура жана туура эмес чыгарылыштарды талкуулоого мүмкүндүк берүү, өз алдынча ой жүгүртө билүүнү өнүктүрүүгө, өзүнүн ой пикирин билдирүүгө, ката кетирүүнүн себептерин аныктоого өбөлгө түзөт. Ошол эле учурда, катаны талкуулоо окуучулар үчүн коопсуз жумушчу чөйрөнү жаратат.
Мен төмөнкү учурду өзгөчө белгилегим келет. Бардык жооптор туура эмес болгондугуна карабастан, Сиз окуучуларга бир маселенин мисалында туура эмес чыгарылыштардын себептерин аныктоого жана аны туура чыгаруу үчүн эмне кылуу керектигин түшүнүүгө мүмкүндүк бердиңиз. Сиз окуучулар өз алдынча ой жүгүртүп, туура чыгарылышты табуусу үчүн, кетирилген каталар менен жакшы иштедиңиз. Менде бир гана сунуш бар, кийинки жолу багыттоочу суроолорду берүү менен экиден ашык жоопторду (туура жана туура эмес) талкуулап, окуучулардын туура же туура эмес жоопторуна берген түшүндүрмөлөрдү колдонуу менен чыгарылышты моделдештирип жана түшүндүрүп көрүңүз. Бул окуучуларды дагы көбүрөөк кызыктырууга жардам берет.
Сиз окуучулардан өздөрүнүн чыгарылыштары менен бөлүшүүнү суранганыңызды баса белгилегим келет. Бардык жооптор туура эмес болсо да, сиз бардык жоопторду белгиледиңиз. Сиз кетирилген бир ката менен иштеп, окуучу чыгарылыштагы катаны таба алышы үчүн ага жардам бердиңиз. Катанын үстүндө иштөөнү бул этапта уюштургандыгыңыз мага жакты. Кийинки маселеге тиешелүү айтсак, мында дагы жакшы жетишкендиктерге жетишүүгө аракет жасаңыз. Окуучулардан өз алдынча катаны түшүндүрүүнү, ал үчүн жоопту табууда кандай жол-жоболорду колдонгондугун көрсөтүүнү сураныңыз. “Макулсуңарбы же макул эмессиңерби? Эмне үчүн?”, “Эмне үчүн ал минтип чыгарды? Бул окуучуга кандай сунуш берет элеңер? Деген суроолорду бериңиз. Бул суроолор өтө маанилүү, анткени аларга жооп берүүгө мүмкүнчүлүк түзүү, окуучулардын өз алдынча ой жүгүртө билүү жөндөмүн өнүктүрөт, өз ойлорун билдирүүгө, каталардын себептерин табууга жана ката кетирүүдөн коркпоого мүмкүндүк берет.
Сиздин сабак жогорку деңгээлде өткөндүгүн өзгөчө белгилегим келет. Сиздин “Түшүндүрүү жана негиздөө” стратегиясын колдонуу боюнча тажрыйбаңыз чоң экен, эксперт деңгээлинде экен. Сабакта сиз маселенин тегерегиндеги талкуулоону уюштурдуңуз, сиздин окуучулар маселени чыгаруунун өз башка жолдорун жигердүү түшүндүрүштү жана негиздешти, маселени чыгаруунун рационалдуу жолун сунушташты. Окуучулар башкалардын түшүндүрүүлөрүнө өз алдынча жооп кайтарып, жогорураак деңгээлдеги суроолорду берип жатышты, математикалык терминдерди эркин колдонуп жана негиздөө үчүн математикалык фактыларды жана идеяларды келтирип жатышты. Сабак үчүн рахмат. Сиздин ишиңизге чыгармачылык ийгиликтер болсун!!!
Сиздин сабак жогорку деңгээлде өткөндүгүн өзгөчө белгилегим келет. Сиздин “Түшүндүрүү жана негиздөө” стратегиясын колдонуу боюнча тажрыйбаңыз чоң экен, эксперт деңгээлинде экен. Сабакта сиз маселенин тегерегиндеги талкуулоону уюштурдуңуз, сиздин окуучулар маселени чыгаруунун башка жолдорун жигердүү түшүндүрүштү жана негиздешти, маселени чыгаруунун рационалдуу жолун сунушташты. Окуучулар башкалардын түшүндүрүүлөрүнө өз алдынча жооп кайтарып, суроолорду берип жатышты, математикалык терминдерди эркин колдонуп жана негиздөө үчүн математикалык фактыларды жана идеяларды келтирип жатышты. Сабак үчүн рахмат. Сиздин ишиңизге чыгармачылык ийгиликтер болсун!!!
Бүгүн сиз сабагыңызда маселелердин чыгарылышын камтыгандыгыңызды жана окуучулар менен туура жана туура эмес жоопторду талкуулагандыгыңызды белгилегим келет. Ошентсе да, сиз маселенин чыгарылышын талкуулоону жана маселени чыгаруунун ыкмасын жалпылап жыйынтыктаган жоксуз (жаңы теманы өздөштүрүү менен байланыштырган жоксуз/бул маселенин практика үчүн маанилүүлүгүн белгилеген жоксуз). Кийинки сабактарыңызда, маселенин чыгарылышын кыскача корутундулап, окуучуларга мындай маселелерди чыгаруунун алгоритмин айтып бериңиз (жаңы теманы өздөштүрүү менен байланыштырыңыз/маселенин практика үчүн маанилүүлүгүн белгилеңиз). Бул сабактын бүтүндүгүн жана логикалык ырааттуулугун камсыз кылат.
Сиз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени, касиетти так жана ырааттуу кадамдар менен моделдештиргендигиңизди өзгөчө белгилегим келет. Окуучуларга алардын маселелеринин чыгарылыштарынын жалпылоо, ырааттуу кадамдардан турган алгоритмди/жаңы түшүнүктү/эрежени сүрөттөөнү көрүүгө мүмкүнчүлүк бердиңиз.
Сиз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени, касиетти ырааттуу кадамдар менен моделдештиргендигиңизди белгилегим келет. Окуучулар сиздин иш-аракеттериңизди кайталай алгыдай кылып, маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү конкреттүү/графикалык моделдин (көрсөтмөлүүлүктү) мисалында көрсөтүп бергендигиңизди, сүрөттү колдонгондугуңузду (доскага жазгандыгыңызды) өзгөчө белгилейм.
Сиз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени, касиетти ырааттуу кадамдар менен моделдештиргендигиңизди белгилегим келет. Окуучулар сиздин иш-аракеттериңизди кайталай алгыдай кылып, маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү конкреттүү/графикалык моделдин негизине көрсөткөндүгүңүздү, анын чыныгы жашоодо колдонулушунун мисалын келтиргендигиңизди өзгөчө белгилейм;
Мыкты өтүлгөн сабак! Окуучулар талкуулоонун жыйынтыгын өздөрү чыгаргандай кылып сабакты уюштурдуңуз. Окуучуларыңыз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени так жана ырааттуу кадамдар менен моделдештирүүгө жетишишти. Сиз мындай ийгиликтүү сабакты өткөрүү тажрыйбаңыз менен башка мугалимдер менен бөлүшө аласыз.
Сиз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени, касиетти так жана ырааттуу кадамдар менен моделдештиргендигииңизди өзгөчө белгилегим келет. Сиз сабакта маалыматтык технологияларды колдонуп, окуу материалынын жеткиликтүү кылгандыктан, окуучулардын сабакка болгон кызыгуусу артты.
Сиз маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени, касиетти так жана ырааттуу кадамдар менен көрсөткөнүңүздү/баяндаганыңызды өзгөчө белгилегим келет. Бирок бул сабакта, окуучулар сиздин иш-аракеттериңизди кайталай алгыдай кылып, маселенин чыгарылышын/жаңы түшүнүктү конкреттүү/графикалык моделдин негизинде көрсөткөндүгүңүз зарыл болчу. Кийинки иш аракеттиңизде, зарылдыкка жараша, сабактын ушул этабында маселенин чыгарылышын/ жаңы түшүнүктү/ эрежени жалпылоодо конкреттүү/графикалык моделдерди колдонууну сунуштайм.
Сиз сабагыңыздын планына окуучулардын практикалык ишин кошпогондугууңузду белгилегим келет. Сиз окуучуларга өз алдынча иш сунуштаган жоксуз жана алар практика жүзүндө тиешелүү деңгээлдеги машыктыруучу көнүгүүлөрдү аткаруу, маселелерди чыгаруу үчүн мүмкүнчүлүк алышкан жок. Кийинки учурларда, окуучуларга өз алдынча практика жүзүндө тиешелүү деңгээлдеги көнүгүүлөрдү аткарууну, маселелерди чыгарууну жана маселенин чыгарылыш жыйынтыктарын берүүнү уюштурушуӊузду сунуштайт элем. Бул окуучуларга билимдерин жана көндүмдөрүн бекемдөөгө, өзүн-өзү баалоого жана өз ара баалоо жүргүзүүгө, математиканы түшүнүүдөгү ишенимин бекемдөөгө, ал эми сизге (мугалимге) алардын ийгиликтерин байкоого мүмкүндүк берет.
“Практика” этабында окуучулардын өз алдынча иштөөсү үчүн так жана түшүнүктүү нускамаларды бергендигиңизди, тапшырмалардын аткарылышына көз салгандыгыңызды баса белгилегим келет.
Окуучуларга өз түшүндүрмөлөрүн жана ой жүгүртүүлөрүн ар кандай форматта (Сен ... кантип чыгардың?, Эмне үчүн? ж.б. суроолорду берүү менен) айтууга убакыт бердиңиз.
Сабакта математикалык көндүмдөрү ар кандай деңгээлде болгон окуучулар үчүн кеминде 2 түрдүү деңгээлдеги тапшырмаларды колдондуңуз.
(эгер 1-, 2-, 3-, 4-, 5-, 6- же алардын 5-пункт камтылган варианттары белгиленген болсо).
Окуучулар практика жүзүндө иштеши үчүн, сабагыңызга өз алдынча иштөөнү киргизгендигиңизди белгилегим келет. Сиз окуучуларга зарыл болгон учурларда көмөк көрсөтүп, тапшырмалардын аткарылышына көзөмөл жүргүзүп жаттыңыз. Сабакта математикалык көндүмдөрү ар кандай деңгээлде болгон окуучулар үчүн кеминде 2 түрдүү деңгээлдеги тапшырмаларды колдондуңуз. Бул бардык окуучуларга - кыйынчылыка дуушар болгондорго машыгууга, ошондой эле жакшы окугандарга өсүү үчүн мүмкүнчүлүктөр түзүлдү№ Ошентсе да, сиз өз алдынча ишти мындан ары кантип алып баруу боюнча ачык жана так нускамаларды берген жоксуз. Ошондуктан, окуучулардын көпчүлүгү эмне кылуу керек, маселени кантип чыгаруу керек жана аны кантип сунуштоо керектигин биле алышкан жок. Кийинки учурларда окуучулар практика жүзүндө иштеп, көнүгүүлөрдү өз убагында аткарышы үчүн бул этапта өз алдынча ишке так жана түшүнүктүү нускамаларды бериңиз.
Бүгүн сиз окуучуларга өз алдынча маселелерди чыгарууга мүмкүнчүлүк бергендигиңизди жана сабактын бул этабын жакшы деңгээлде өткөргөндүгүңүздү белгилегим келет. Бирок, сиз окуучулардын математикалык көндүмдөрүнүн деңгээлдери ар түрдүү боло тургандыгын эске алган жоксуз. Ошондуктан, кээ бир окуучулар окуу процессине, практика жүзүндө тиешелүү деңгээлдеги машыктыруучу көнүгүүлөрдү аткарууга катышпай калышты. Окуучулардын өз алдынча иштөөсү үчүн, жок дегенде, 2 ден же андан көп түрдүү деңгээлдеги тапшырмалардын даярдалышы өтө маанилүү (“төмөнкү”, “дал келет”, “жогорку” деңгээлдер). Бул айрым окуучуларга (мисалы, программадан артта калган) стандарттык машыгуу көнүгүүлөрү же амалдардын кадамы аз болгон тапшырмалар менен практика жүзүндө иштеп, кийинки деңгээлдеги тапшырмаларга ийкемдүү өтүү үчүн мүмкүнчүлүк берет. Ал эми, маселелерди жакшы чыгарган окуучуларга математикалык көндүмдөрүн өстүрүүгө мүмкүнчүлүк түзөт.
Мындан ары, сабакта жок дегенде татаалдыгы боюнча кеминде 2 түрдүү деңгээлдеги тапшырмаларды колдонууну сунуштайм.
Сиз сабактын жыйынтыгын чыгарбагандыгыңызды белгилегим келет. Сизге белгилүү болгондой, “сабакты жыйынтыктоо” этабында окуучулардын көңүлүн жаңы түшүнүккө/билгичтикке/ чыгаруунун амалдарына буруу жана аны сабактын башында белгиленген максат менен байланыштыруу маанилүү. Бул окуучуларга өздөштүрүлгөн билимин/билгичтикти терең түшүнүүгө гана эмес, сабактын башында коюлган максаттарга жетишкендигин баалоого да мүмкүнчүлүк берет. А бирок, сиз бул жагдайларды эске алган жоксуз, мындан ары сөзсүз сабакты жыйынтыктоону жана дагы бир жолу сабактын максатына кайрылууну сунуштайбыз.
Сиз сабакты жыйынтыктагандыгыңызды, жаңы түшүнүк/билгичтик жөнүндө айткандыгыңызды, аны сабактын башында белгиленген максат менен байланыштыргандыгыңызды; окуучуларга сабакта өздөштүргөн билимдери/билгичтиктери менен бөлүшүүгө/ сиздин суроолоруӊузга жооп берүү, ошону менен бирге өздөрүнүн тажрыйбасын тереӊ түшүнүүгө жана сабакты жыйынтыктоо үчүн мүмкүнчүлүк бергендигиӊизди өзгөчө белгилегим келет.
Белгилей кетүүчү нерсе, сиз сабакты аяктап, жыйынтыгын чыгардыңыз. Жаңы түшүнүктү/ билгичтикти сабактын башында баяндалган максат менен байланыштырдыңыз (алардын окуудагы маанилүүлүгүн белгиледиңиз). Эгерде рефлексия окуучулардын активдүү баарлашуусу аркылуу уюштурулса (мисалы, суроолор жана жооптор), анда тажрыйба топтоо ийгиликтүү боло тургандыгы маанилүү. Ошондуктан, сабакта өтүлгөн материалды кайталоого/ сабактын жыйынтыгын чыгарууга окуучуларды тартууну кошумча сунуштайт элем.